مشکلا ت رودخانه کارون

در ایران، کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی است؛ آن قسمت از این رودخانه که بین بند قیر و خرمشهر واقع شده و شامل مجموعه آب رودخانه های کارون و دز است، قابل کشتیرانی است و طول این مسیر به طور تقریبی به ۱۹۰ کیلومتر می رسد.

کارون دارای پتانسیل های منحصر بفردی است، یکی از مهم ترین این ویژگی ها، اتصال این رودخانه به اقیانوس هند و آب های بین المللی، از طریق خلیج فارس است؛ از یک طرف در خرمشهر به اروندرود که رودخانه های دجله و فرات از کشور عراق نیز به آن می ریزند وصل می شود و از طرف دیگر، یعنی از سمت رودخانه   بهمن‌شیر به خلیج فارس و از آن طریق به اقیانوس هند مرتبط می شود. این مساله، نه تنها از جنبه ارتباطات بین المللی یک این مزیت است بلکه می تواند در ایجاد سیستم حمل و نقل درون شهری ارزان، ایمن، سریع و سازگار و مناسب با محیط زیست نیز موثر باشد. ایران می تواند از طریق کارون و اروند، کالاهای تجارتی را از طریق کشتی تا اهواز و حتی شوشتر برساند و در عین حال کالاهای ایرانی را برای صادرات از این شهرستان ها تا بنادر بین المللی خرمشهر، آبادان و بندر امام منتقل کند.

رودخانه کارون، صد و هفدهمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفته و با ۹۵۰ کیلومتر طول و دبی ۴۵۳ متر مکعب بر ثانیه، به عنوان طولانی ترین و پرآب ترین رودخانه ایران، کانون شکل گیری بزرگ ترین تمدن ها بوده که آثار به جای مانده از آن و وسعت بسیار زیاد آن‌ها شاهد این مدعاست. امروزه نیز همین رودخانه امکان ادامه زیست را برای منطقه خوزستان فراهم آورده است.

رودخانه کارون، این روزها از مشکلات بسیاری رنج می برد و به گفته کارشناسان، در حال تبدیل شدن به نهر کم آب و کوچکی است.

کارشناسان در بیان مشکلات این روزهای کارون، معتقدند کاهش دبی رودخانه و بازگشت آب از سوی دریا، شوری آب کارون را افزایش داده و معضل آلودگی آب رودخانه را تشدید کرده است. به گفته آنان، بوی تعفنی که بر اثر تجزیه فاضلاب ها توسط میکروارگانیزم‌ها و تولید گازهای مختلف در فضای اطراف رودخانه پخش می‌شود از دیگر معضلات رودخانه است. همچنین احداث سدهای متعدد در طول مسیر، موجب خشک شدن پایین دست و نابودی حیات در اطراف رودخانه شده است.

ناصر رضایی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در این باره می گوید: پسماندهای کشاورزی به میزان ۴۸ درصد و فاضلاب های شهری به میزان ۲۶ درصد، مهم ‌ترین منابع آلودگی رودخانه کارون هستند، حوضچه ‌های پرورش ماهی در سرشاخه‌ ها که بدون هیچ ‌گونه تصفیه ‌ای و حتی تصفیه مقدماتی، مستقیما وارد رودخانه می‌شوند، آلودگی بیش از حد و مرگ تدریجی اکوسیستم آبی و تنوع زیستی کارون را سبب شده است